Wariacje na temat boskiego pochodzenia etatyzmu

Etatyzm starożytny głosił, że władcy są bogami. Etatyzm średniowieczny - że są namiestnikami Boga. Etatyzm wczesnonowożytny - że są wyzwolicielami człowieka od Boga. Etatyzm współczesny - że są apostołami niezliczonych świeckich bożków. Ich wspólnym mianownikiem jest zatem błąd nie tyle nawet polityczny, co teologiczny - tzn. błąd niedostrzegania, że, poznając rzecz po owocach, trudno jest uczciwie uznać, że jakakolwiek ziemska władza może pochodzić od Boga, bardzo łatwo jest natomiast uczciwie uznać, że pochodzi ona wprost od "tego drugiego".