Kreatywna destrukcja i informacyjna anarchia

Sugeruje się dziś nieraz, że twardą cenzurę typową dla świata politycznie sterowanych mediów papierowo-telewizyjnych zastąpiła miękka cenzura politycznie skoligaconych sieciowych korporacji, których najsubtelniejszym narzędziem jest nie tyle blokowanie dostępu do konkretnych informacji, co algorytmiczne nimi żonglowanie, sprawiające, że użytkownicy Internetu widzą w pierwszej kolejności nie to, co chcą widzieć, ale to, co mają widzieć zdaniem domorosłych informacyjnych centralnych planistów.

Na szczęście jednak każda socjoinżynieryjna akcja wywołuje anarchiczną reakcję: w im większym stopniu domorośli kontrolerzy Internetu próbują go zgodnie ze swoimi preferencjami "porządkować", w tym większym stopniu wzmaga się "kreatywna destrukcja" dokonywana przez jego nienawykłych do kontroli użytkowników. Jej finalny efekt jest zaś zawsze taki, że wśród powodzi fałszywych wiadomości, fikcyjnych tożsamości i przekornych trajektorii sieciowego ruchu wykolejają się nawet najbardziej misternie skonstruowane paternalistyczne algorytmy - albo też wzajemnie neutralizują się algorytmy skonstruowane przez paternalistów o odmiennych ideologicznych celach. Innymi słowy, czy się to komuś podoba, czy nie, niestrudzona działalność "trolli" jest gwarantem informacyjnej anarchii Internetu, a więc najczystszej formy wolności słowa.

Ze zjawiska tego wypływają dwa pouczające wnioski. Po pierwsze, mamy tu do czynienia z kolejną ilustracją hayekowskiej obserwacji, iż, z uwagi na ich rozmiar i dynamizm, na szczęście niemożliwe jest centralne sterowanie złożonymi procesami społecznymi - jak długo rynki (w tym rynki dóbr informacyjnych) nie są całkowicie zniszczone, tak długo będą one stawiać opór wszelkim próbom ich "regulacji". Po drugie natomiast, mamy tu do czynienia z kolejnym potwierdzeniem starej maksymy klasycznego liberalizmu, iż ceną wolności jest wieczna czujność - nie tylko w tym sensie, iż należy mieć się cały czas na baczności przed tymi, którzy chcą odbierać cudzą wolność, ale również w tym sensie, iż należy korzystać z dobrodziejstw własnej wolności w nieustannie baczny sposób, aby nie zmarnować oferowanego przez nią potencjału rozwojowego.

Innymi słowy, ceną wolności jest nie tylko bezustanna odwaga w walce z domorosłymi cenzorami, ale też bezustanne szlifowanie umiejętności rozpoznania i unikania zwodzących na manowce "trolli". Tylko będąc wiecznie czujnym na obu tych frontach będzie można nie tylko zachować swoją wolność, ale też stawać się coraz mądrzejszym jej użytkownikiem, warto więc szczególnie docenić fakt, że tzw. era informacji stwarza w tym zakresie zarówno bezprecedensowe wyzwania, jak i wynikające z nich bezprecedensowe rozwojowe możliwości.