Mainstream 16.10.1929: "Stocks have reached what looks like a permanently high plateau." - Irving Fisher, celebrated neoclassical economist
Austrians 02.1929: "The boom will collapse within a few months." - Friedrich von Hayek, Austrian Institute of Economic Research
Mainstream 20.10.2005: "House prices have risen by nearly 25 percent over the past two years. Although speculative activity has increased in some areas, at a national level these price increases largely reflect strong economic fundamentals, including robust growth in jobs and incomes, low mortgage rates, steady rates of household formation, and factors that limit the expansion of housing supply in some areas." - Ben Shalom Bernanke, future FED chairman
Austrians 06.04.2004: "Higher price inflation should not have been a surprise given that the Fed has increased the money supply by 25% during the period 2001–2003. (...) Given the government's encouragement of lax lending practices, home prices could crash, bankruptcies would increase, and financial companies, including the government-sponsored mortgage companies, might require another taxpayer bailout." - Mark Thornton, Mises Institute
Avoid BS. Learn good stuff.
Tuesday, September 27, 2011
Wednesday, September 21, 2011
Some Quotes on Greed, Self-Interest, Profit-Making, etc.
It is not from the benevolence of the butcher, the brewer, or the baker, that we expect our dinner, but from their regard to their own self-interest. We address ourselves, not to their humanity but to their self-love, and never talk to them of our own neccessities but of their advantages.
- Adam Smith
You seek escape from pain. We seek the achievement of happiness. You exist for the sake of avoiding punishment. We exist for the sake of earning rewards. Threats will not make us function; fear is not our incentive. It is not death we wish to avoid, but life that we wish to live.
- Ayn Rand
Blaming financial crises on greed is like blaming airplane crashes on gravity.
- Author uncertain
"Need" now means wanting someone else's money. "Greed" means wanting to keep your own. "Compassion" is when a politician arranges the transfer.
– Joseph Sobran
There would not be any profits but for the eagerness of the public to acquire the merchandise offered for sale by the successful entrepreneur, but the same people who scramble for these articles vilify the businessman and call his profit ill-got.
- Ludwig von Mises
Self-interest is (...) whatever it is that interests the participants, whatever they value, whatever goals they pursue. The scientist seeking to advance the frontiers of his discipline, the missionary seeking to convert infidels to the true faith, the philanthropist seeking to bring comfort to the needy – all are pursuing their interests, as they see them, as they judge them by their own values.
– Milton Friedman
Greed will continue until the Garden of Eden arrives, when everything is superabundant, and we don’t have to worry about economics at all. We haven’t of course reached that point yet; we haven’t reached the point where everybody is burning his salary increases, or salary checks in general.
— Murray N. Rothbard
The valuable is what produces profit, whether it be small or great, and the valueless produces no profit. (...) Hence it is not right to reproach anybody with being a lover of profit: for he who makes this reproach is actually a lover of profit himself.
- Socrates
I have never understood why it is "greed" to want to keep the money you have earned but not greed to want to take somebody else’s money.
- Thomas Sowell
To thine own self be true, and it must follow, as the night the day, thou canst not then be false to any man.
- William Shakespeare
- Adam Smith
You seek escape from pain. We seek the achievement of happiness. You exist for the sake of avoiding punishment. We exist for the sake of earning rewards. Threats will not make us function; fear is not our incentive. It is not death we wish to avoid, but life that we wish to live.
- Ayn Rand
Blaming financial crises on greed is like blaming airplane crashes on gravity.
- Author uncertain
"Need" now means wanting someone else's money. "Greed" means wanting to keep your own. "Compassion" is when a politician arranges the transfer.
– Joseph Sobran
There would not be any profits but for the eagerness of the public to acquire the merchandise offered for sale by the successful entrepreneur, but the same people who scramble for these articles vilify the businessman and call his profit ill-got.
- Ludwig von Mises
Self-interest is (...) whatever it is that interests the participants, whatever they value, whatever goals they pursue. The scientist seeking to advance the frontiers of his discipline, the missionary seeking to convert infidels to the true faith, the philanthropist seeking to bring comfort to the needy – all are pursuing their interests, as they see them, as they judge them by their own values.
– Milton Friedman
Greed will continue until the Garden of Eden arrives, when everything is superabundant, and we don’t have to worry about economics at all. We haven’t of course reached that point yet; we haven’t reached the point where everybody is burning his salary increases, or salary checks in general.
— Murray N. Rothbard
The valuable is what produces profit, whether it be small or great, and the valueless produces no profit. (...) Hence it is not right to reproach anybody with being a lover of profit: for he who makes this reproach is actually a lover of profit himself.
- Socrates
I have never understood why it is "greed" to want to keep the money you have earned but not greed to want to take somebody else’s money.
- Thomas Sowell
To thine own self be true, and it must follow, as the night the day, thou canst not then be false to any man.
- William Shakespeare
Wednesday, September 14, 2011
The Seven Deadly Sins (of Welfare Statism and Corporate Keynesianism)
1. Lust - a relentless pursuit of the aphrodisiac of power over the property of others.
2. Gluttony - overconsumption driven by easy money and deficit spending.
3. Greed - inflationary redistribution of wealth from the politically unconnected to the politically connected.
4. Sloth - the attitude of someone reared on the conviction that one can forever get something for nothing.
5. Wrath - anger stemming from realizing that one can no longer get something for nothing.
6. Envy - the desire to lay hands on the property of others, even though, or perhaps especially because, one did nothing to deserve its acquisition.
7. Pride - the conviction that one can centrally plan the economy, even if only on the macro level.
Ignore the Good Book's warning at your own peril.
2. Gluttony - overconsumption driven by easy money and deficit spending.
3. Greed - inflationary redistribution of wealth from the politically unconnected to the politically connected.
4. Sloth - the attitude of someone reared on the conviction that one can forever get something for nothing.
5. Wrath - anger stemming from realizing that one can no longer get something for nothing.
6. Envy - the desire to lay hands on the property of others, even though, or perhaps especially because, one did nothing to deserve its acquisition.
7. Pride - the conviction that one can centrally plan the economy, even if only on the macro level.
Ignore the Good Book's warning at your own peril.
Tuesday, September 13, 2011
Bastiatian Thought Experiment
Imagine a world in which 99.9% of people either actively profess or passively believe in the legitimacy of the idea that everyone is entitled to live at the expense of everyone else and can secure such entitlement by means of coercive exaction. Now ask yourself a question: how would such a world look like and how would it differ from our world?
Sunday, September 11, 2011
The Broken Window Fallacy vs. The Entrepreneurial Discovery Process
"On the anniversary of September 11, Inc.com reflects on innovations that emerged out of the country’s most tragic event". I'm in two minds as to whether the tone of this article qualifies it as promoting the broken window fallacy or simply stating the plain old truth that a clear identification of a problem (and the attendant consumer wants) spurs entrepreneurial discovery. Let everyone judge the matter for themselves.
In any event, I think it is worthwhile in this context to underscore the significance of keeping in mind the essential difference between the claim that a catastrophe that brings us to the point -1 is actually a blessing in disguise, capable of subsequently hoisting us to the point +1 (which is sheer insanity), and the claim that such a catastrophe incentivizes entrepreneurs to come up with solutions capable of returning us to the point 0 (which is a basic insight about the nature of the market process). Without being absolutely clear about the above distinction, we might encounter difficulties separating important truths from pernicious falsehoods.
In any event, I think it is worthwhile in this context to underscore the significance of keeping in mind the essential difference between the claim that a catastrophe that brings us to the point -1 is actually a blessing in disguise, capable of subsequently hoisting us to the point +1 (which is sheer insanity), and the claim that such a catastrophe incentivizes entrepreneurs to come up with solutions capable of returning us to the point 0 (which is a basic insight about the nature of the market process). Without being absolutely clear about the above distinction, we might encounter difficulties separating important truths from pernicious falsehoods.
Labels:
Bastiat,
broken window fallacy,
entrepreneurship,
innovation,
Kirzner
Saturday, September 10, 2011
A Very Short Note on Rights, Privileges, Non-Aggression, and Charity
What distinguishes a (universal) right from a privilege is that there is nothing logically inconsistent about everyone exercising their right simultaneously, but an attempt on the part of one group to exercise their privilege logically prevents some other group from doing the same, since then the latter group is required to satisfy the privilege claims of the former. Think of the right to physical inviolability and inviolability of property as falling into the first category, and the "right" to health, job or education as falling into the second.
Also notice that the above implies that the "right to charity" is a logical howler, which is perfectly consistent with our intuitive understanding of engaging in charity as a morally praiseworthy activity, and our intuitive (though unfortunately not too often followed) understanding of non-aggression as a basic precondition of human cooperation, a precondition whose observance gives one no particular moral credit.
Also notice that the above implies that the "right to charity" is a logical howler, which is perfectly consistent with our intuitive understanding of engaging in charity as a morally praiseworthy activity, and our intuitive (though unfortunately not too often followed) understanding of non-aggression as a basic precondition of human cooperation, a precondition whose observance gives one no particular moral credit.
Thursday, September 8, 2011
Fixing an Upside-Down World
It would likely smack of excessive optimism to suggest that there was ever a time when dangerous sophisms, destructive half-truths, and self-serving biases held no sway over the public mind. And yet, it might plausibly be suggested that, due to the harsh lessons of the previous century and the widespread availability of modern information-gathering technologies, today’s societies are perhaps as well equipped to counter their influence as they have never been before. However, one distinct set of essentially age-old, though contemporarily repackaged fallacies is still very much with us, and – such is their perverse nature – their popularity keeps feeding on the calamities that they themselves continue to bring.
They are the fallacies rooted in the denial of the existence of the logical structure of human action, and the consequent negation of economic laws. They are the sophisms that lead people to believe that with sufficient determination and coercive power, one can eliminate the constraints of scarcity. They are the supposed panacea eagerly peddled by the representatives of politically connected special interest groups, whose purported effects they often refer to as "paradoxically salutary" or "counterintuitively beneficial". Taken together, they constitute a vision of an upside-down world, whose inhabitants are expected to believe, among other things:
1. That the only sure way of protecting oneself against violence, aggression and coercion is to help institute and continually support a vast, monopolistic apparatus of institutionalized violence, aggression and coercion, whose representatives do not own any of the said entity’s assets, and yet arrogate to themselves the right to expropriate any private property owner for the purposes whose utility it is up to them to appraise.
2. That the free market economy, whose participants – in order to prosper – have to supply one another with productive goods and services, as well as bear the full financial responsibility for the potential failures of their actions, can survive only when subjected to the regulation of a monopolistic group of non-producers, who can always shift the costs of their failures onto the shoulders of producers.
3. That an institution which coercively imposes its protective services on others, unilaterally determines their price and forcibly excludes all competition in this area will not attempt to benefit from initiating conflicts or letting them develop rather them resolving them or preventing their occurrence, and that ceding the task of maintaining justice onto such an entity will not lead to it continually perverting justice in its favor.
4. That economic development is primarily caused not by the processes which allow for and enhance value productivity – such as extension and intensification of the division of labor, investment in more roundabout production processes, and saving, which provides funds for such investment – but by the processes which drive value destruction, i.e., spending, consumption, and massive indebtedness.
5. That printing large quantities of colored paper tickets or creating large numbers of virtual bookkeeping entries can, in all seriousness, not only reverse the effects of major financial downturns, caused by massive squandering of real, scarce assets, but also increase the amount of such assets, and thus the level of real social wealth, during normal times.
6. That siphoning funds from the free market, i.e., that sector of social relations which is the sum total of mutually beneficial interpersonal transactions, guided by price signals and disciplined by the threat of incurring losses, and transferring them to the state apparatus and its clientele, i.e., that sector of social relations which is insulated from the profit and loss system and beneficial only to the transferees, can not only avoid plunging the economy into the quagmire of parasitic attitudes, calculational chaos and prolonged investment uncertainty, but can actually stimulate it into prosperity.
7. That falling prices in a recession, instead of helping to restore the environment conducive to sound economic calculation, restructure the bankrupt firms, and generally ease the burden of readjustment, will actually further hurt the economy and thus need to be propped up by inflationary measures.
8. That disasters, catastrophes, and cataclysms of all sorts, be it natural or man-made, far from being the destructive and crippling forces they so obviously appear to be, are in fact blessings in disguise, capable of lifting failing economies back into good times.
9. That, to paraphrase a prominent "libertarian extremist", there is nothing fishy, let alone straightforwardly contradictory and logically grotesque, about "the head of the world's most powerful government bureaucracy, one that is involved in a full-time counterfeiting operation to sustain monopolistic financial cartels, and the world’s most powerful central planner, who sets the price of money worldwide, proclaiming the glories of capitalism".
10. That we live in a world of curious moral thresholds, where gathering a sufficiently large clientele turns robbery into "provision of social welfare", Ponzi scheming into "provision of social security", and counterfeiting into "provision of financial stability".
Allow me to refrain from commenting further on any of the above pearls of received wisdom, except for making one thymological observation: just as the deflationary effect of productivity growth can offset, and thus conceal the inflationary effect of manipulating interest rates via fiat money creation, an unprecedented advancement in natural sciences, technology and material welfare can divert one's attention from an abysmal retrogression in understanding the logical reality of human action, the kind of retrogression that plunged the 20th century into totalitarian barbarism and can certainly do likewise with the 21th.
What remains is to quote the ever prophetic words of a great man: "No one can find a safe way out for himself if society is sweeping towards destruction. Therefore everyone, in his own interests, must thrust himself vigorously into the intellectual battle. None can stand aside with unconcern; the interests of everyone hang on the result." This task might be easier today than ever before. There is the Internet and there is a growing distrust for the kind of "knowledge" offered by coercion-wielders. Thus, let us not miss the opportunity to make logic and commonsense the only game in town again.
[Reprinted from LewRockwell.com]
They are the fallacies rooted in the denial of the existence of the logical structure of human action, and the consequent negation of economic laws. They are the sophisms that lead people to believe that with sufficient determination and coercive power, one can eliminate the constraints of scarcity. They are the supposed panacea eagerly peddled by the representatives of politically connected special interest groups, whose purported effects they often refer to as "paradoxically salutary" or "counterintuitively beneficial". Taken together, they constitute a vision of an upside-down world, whose inhabitants are expected to believe, among other things:
1. That the only sure way of protecting oneself against violence, aggression and coercion is to help institute and continually support a vast, monopolistic apparatus of institutionalized violence, aggression and coercion, whose representatives do not own any of the said entity’s assets, and yet arrogate to themselves the right to expropriate any private property owner for the purposes whose utility it is up to them to appraise.
2. That the free market economy, whose participants – in order to prosper – have to supply one another with productive goods and services, as well as bear the full financial responsibility for the potential failures of their actions, can survive only when subjected to the regulation of a monopolistic group of non-producers, who can always shift the costs of their failures onto the shoulders of producers.
3. That an institution which coercively imposes its protective services on others, unilaterally determines their price and forcibly excludes all competition in this area will not attempt to benefit from initiating conflicts or letting them develop rather them resolving them or preventing their occurrence, and that ceding the task of maintaining justice onto such an entity will not lead to it continually perverting justice in its favor.
4. That economic development is primarily caused not by the processes which allow for and enhance value productivity – such as extension and intensification of the division of labor, investment in more roundabout production processes, and saving, which provides funds for such investment – but by the processes which drive value destruction, i.e., spending, consumption, and massive indebtedness.
5. That printing large quantities of colored paper tickets or creating large numbers of virtual bookkeeping entries can, in all seriousness, not only reverse the effects of major financial downturns, caused by massive squandering of real, scarce assets, but also increase the amount of such assets, and thus the level of real social wealth, during normal times.
6. That siphoning funds from the free market, i.e., that sector of social relations which is the sum total of mutually beneficial interpersonal transactions, guided by price signals and disciplined by the threat of incurring losses, and transferring them to the state apparatus and its clientele, i.e., that sector of social relations which is insulated from the profit and loss system and beneficial only to the transferees, can not only avoid plunging the economy into the quagmire of parasitic attitudes, calculational chaos and prolonged investment uncertainty, but can actually stimulate it into prosperity.
7. That falling prices in a recession, instead of helping to restore the environment conducive to sound economic calculation, restructure the bankrupt firms, and generally ease the burden of readjustment, will actually further hurt the economy and thus need to be propped up by inflationary measures.
8. That disasters, catastrophes, and cataclysms of all sorts, be it natural or man-made, far from being the destructive and crippling forces they so obviously appear to be, are in fact blessings in disguise, capable of lifting failing economies back into good times.
9. That, to paraphrase a prominent "libertarian extremist", there is nothing fishy, let alone straightforwardly contradictory and logically grotesque, about "the head of the world's most powerful government bureaucracy, one that is involved in a full-time counterfeiting operation to sustain monopolistic financial cartels, and the world’s most powerful central planner, who sets the price of money worldwide, proclaiming the glories of capitalism".
10. That we live in a world of curious moral thresholds, where gathering a sufficiently large clientele turns robbery into "provision of social welfare", Ponzi scheming into "provision of social security", and counterfeiting into "provision of financial stability".
Allow me to refrain from commenting further on any of the above pearls of received wisdom, except for making one thymological observation: just as the deflationary effect of productivity growth can offset, and thus conceal the inflationary effect of manipulating interest rates via fiat money creation, an unprecedented advancement in natural sciences, technology and material welfare can divert one's attention from an abysmal retrogression in understanding the logical reality of human action, the kind of retrogression that plunged the 20th century into totalitarian barbarism and can certainly do likewise with the 21th.
What remains is to quote the ever prophetic words of a great man: "No one can find a safe way out for himself if society is sweeping towards destruction. Therefore everyone, in his own interests, must thrust himself vigorously into the intellectual battle. None can stand aside with unconcern; the interests of everyone hang on the result." This task might be easier today than ever before. There is the Internet and there is a growing distrust for the kind of "knowledge" offered by coercion-wielders. Thus, let us not miss the opportunity to make logic and commonsense the only game in town again.
[Reprinted from LewRockwell.com]
Thursday, September 1, 2011
Monetarna wojna państwa z rynkiem
W świetle trwającego kryzysu gospodarki amerykańskiej i rozwijającej się monetarnej „tragedii wspólnoty” strefy euro, niezaskakująca była decyzja inwestorów, by uciec do bezpiecznej przystani oferowanej przez szwajcarskiego franka. Wynikłe z tej decyzji umocnienie się szwajcarskiej waluty nie tylko dało inwestorom (przynajmniej chwilowe) wytchnienie od „reżimowej niepewności” wytworzonej przez światowe rządy i ich banki centralne, ale też zwiększyło siłę nabywczą (a więc i stan posiadania) wszystkich właścicieli franka, zwłaszcza osób o stałym dochodzie, takich jak emeryci, nauczyciele czy pracownicy najemni.
Wieści, które niedługo potem obiegły media finansowe, zawierały podręcznikową niemal wyliczankę wszystkich dogmatów współczesnego inflacyjnego merkantylizmu i zalecanych przez tę doktrynę „naprawczych środków”. Oto mający stanowić siłę napędową szwajcarskiej gospodarki eksporterzy, przy cichym, lecz gorącym wsparciu posiadaczy kredytów we frankach, wystosowali żądanie pod adresem centralnych planistów lokalnego systemu monetarnego, aby ci natychmiast podjęli kroki mające na celu osłabienie szwajcarskiej waluty. W odpowiedzi bank centralny ochoczo spełnił ich roszczenie, zalewając rynek świeżo wytworzonymi pieniędzmi i grożąc, że w razie dalszych prób „gry na zwyżkę” franka ucieknie się on do „rozwiązań” takich jak wprowadzenie ujemnych stóp procentowych od depozytów rezydentów i czasowe usztywnienie kursu franka i euro. W parze z tymi deklaracjami prędko poszły stwierdzenia medialnych rezonerów, że oto ponownie widzimy jak istotną rolę w poskramianiu rządzących giełdą „zwierzęcych instynktów” odgrywa finansowa biurokracja.
W kontekście tego rodzaju oświadczeń przedstawiciele wygłaszających je środowisk rzadko zadają sobie pytanie, dlaczego decyzje wąskiej grupy urzędników rozporządzających pozarynkowym, przemocowym monopolem mają mieć pierwszeństwo nad decyzjami ogółu suwerennych konsumentów, producentów i przedsiębiorców, których wypadkową są w reżimie swobodnie fluktuujących walut narodowych ich kursowe relacje. Rzadko też pojawia się w tym kontekście analiza (nawet polemiczna) wniosku Ludwiga von Misesa, iż każda siłowa ingerencja podmiotów politycznych we wzmiankowane wyżej rynkowe decyzje jest w sposób logicznie konieczny oderwana od systemu zysków i strat, a więc z gospodarczego punktu widzenia wykonywana po omacku, kierowana wyłącznie bieżącymi politycznymi nastrojami. To samo tyczy się wniosku Friedricha von Hayeka, zgodnie z którym podobne ingerencje zaburzają swobodny przepływ informacji przekazywanych przez sygnały cenowe, niezbędne do sprawnego funkcjonowania rynków, w tym także, a może przede wszystkim, rynków finansowych.
Dla formalności trzeba tu też wspomnieć o równie nieczęsto przywoływanej w komentarzach głównonurtowych środowisk konstatacji Frédérica Bastiata, iż polityczne interwencje – mówiąc współczesnym językiem – „instytucjonalizują pokusę nadużycia”, a więc nie tylko poprawiają sytuację grup nierozważnych i krótkowzrocznych (w tym przypadku frankowych kredytobiorców, jak również części liczących na tani zysk szwajcarskich eksporterów) kosztem reszty społeczeństwa, ale też zachęcają te grupy do podejmowania podobnie lekkomyślnych działań w przyszłości. Wymowne jest wreszcie niezadawanie przez rzeczone środowiska naturalnego, zdawałoby się, w tym temacie pytania, najpełniej zbadanego przed Szkołę Wyboru Publicznego, czy rzekomym „zwierzęcym instynktom” łatwiej ulegają ryzykujący swą fortunę przedsiębiorcy, czy może mogący obciążyć innych kosztami swoich błędów i porażek biurokraci.
Bo gdyby skupić się na tych i im podobnych kwestiach, mogłoby się okazać, że zjawiska takie, jak urzędowe dekretowanie obowiązującego na danym obszarze środka płatniczego, centralne sterowanie stopami procentowymi i podażą pieniądza, oraz wykupywanie bankrutujących rządów i ich klienteli kosztem produktywnych sektorów gospodarki, nie tylko nie mają nic wspólnego z zasadami wolnego rynku, ale też coraz bardziej pogrążają tenże rynek w grzęzawisku inwestycyjnej niepewności, roszczeniowej mentalności i regulacyjnego zniewolenia. Wyartykułowawszy jasno i jednoznacznie podobne wnioski, można by poważnie rozważyć powyższych zjawisk eliminację.
Zamiast tego coraz śmielsze stają się wysuwane przez polityków, a z dawna przewidziane w ramach czarnych scenariuszy przez przezornych komentatorów propozycje, takie jak wprowadzenie na obszarze całej Unii Europejskiej niesławnego podatku Tobina, czasowe zakazy dokonywania krótkiej sprzedaży, oraz powołanie „europejskiego rządu gospodarczego”, a więc dokonanie kolejnego kroku w kierunku fiskalnej centralizacji i etatyzacji już i tak bardzo zaawansowanej na tej drodze Europy. Podobne reakcje wpisują się znakomicie w opisany przez von Misesa proces, w ramach którego podmioty polityczne najpierw powodują problemy gospodarcze poprzez swoje przemocowe ingerencje w swobodne działanie rynku, potem zaś – celem „rozwiązania” tych problemów – jeszcze bardziej owe ingerencje intensyfikują, czego skutkiem jest jeszcze większa intensyfikacja wynikających z nich kłopotów. I nawet gdy w najgłębszej fazie wywołanego w ten sposób kryzysu biurokratyczna machina interwencyjna pada i kurczy się pod ciężarem swoich zobowiązań finansowych, jej rozmiar nigdy nie cofa się do poziomu przedkryzysowego, które to zjawisko historyk gospodarczy Robert Higgs określił jako „efekt zapadki”.
Istnienie powyższych procesów nie ma jednak w sobie nic z logicznej konieczności. Jak dobitnie przekonywał Étienne de La Boétie, urzędnicza i polityczna samowola bierze się w pierwszej kolejności z posłuszeństwa tych, którzy jej ulegają, choćby stanowili oni przeważającą większość. Jeśli tylko owa większość zrozumie, że solidny pieniądz to krwiobieg wolnej i dostatniej gospodarki, zrozumie ona również, że tyczące się go decyzje nie powinny pochodzić od podmiotów nie będących jej częścią. A zrozumiawszy, podejmie działania mające na celu odzyskanie stosownych kompetencji.
24 sierpnia 2011
Wieści, które niedługo potem obiegły media finansowe, zawierały podręcznikową niemal wyliczankę wszystkich dogmatów współczesnego inflacyjnego merkantylizmu i zalecanych przez tę doktrynę „naprawczych środków”. Oto mający stanowić siłę napędową szwajcarskiej gospodarki eksporterzy, przy cichym, lecz gorącym wsparciu posiadaczy kredytów we frankach, wystosowali żądanie pod adresem centralnych planistów lokalnego systemu monetarnego, aby ci natychmiast podjęli kroki mające na celu osłabienie szwajcarskiej waluty. W odpowiedzi bank centralny ochoczo spełnił ich roszczenie, zalewając rynek świeżo wytworzonymi pieniędzmi i grożąc, że w razie dalszych prób „gry na zwyżkę” franka ucieknie się on do „rozwiązań” takich jak wprowadzenie ujemnych stóp procentowych od depozytów rezydentów i czasowe usztywnienie kursu franka i euro. W parze z tymi deklaracjami prędko poszły stwierdzenia medialnych rezonerów, że oto ponownie widzimy jak istotną rolę w poskramianiu rządzących giełdą „zwierzęcych instynktów” odgrywa finansowa biurokracja.
W kontekście tego rodzaju oświadczeń przedstawiciele wygłaszających je środowisk rzadko zadają sobie pytanie, dlaczego decyzje wąskiej grupy urzędników rozporządzających pozarynkowym, przemocowym monopolem mają mieć pierwszeństwo nad decyzjami ogółu suwerennych konsumentów, producentów i przedsiębiorców, których wypadkową są w reżimie swobodnie fluktuujących walut narodowych ich kursowe relacje. Rzadko też pojawia się w tym kontekście analiza (nawet polemiczna) wniosku Ludwiga von Misesa, iż każda siłowa ingerencja podmiotów politycznych we wzmiankowane wyżej rynkowe decyzje jest w sposób logicznie konieczny oderwana od systemu zysków i strat, a więc z gospodarczego punktu widzenia wykonywana po omacku, kierowana wyłącznie bieżącymi politycznymi nastrojami. To samo tyczy się wniosku Friedricha von Hayeka, zgodnie z którym podobne ingerencje zaburzają swobodny przepływ informacji przekazywanych przez sygnały cenowe, niezbędne do sprawnego funkcjonowania rynków, w tym także, a może przede wszystkim, rynków finansowych.
Dla formalności trzeba tu też wspomnieć o równie nieczęsto przywoływanej w komentarzach głównonurtowych środowisk konstatacji Frédérica Bastiata, iż polityczne interwencje – mówiąc współczesnym językiem – „instytucjonalizują pokusę nadużycia”, a więc nie tylko poprawiają sytuację grup nierozważnych i krótkowzrocznych (w tym przypadku frankowych kredytobiorców, jak również części liczących na tani zysk szwajcarskich eksporterów) kosztem reszty społeczeństwa, ale też zachęcają te grupy do podejmowania podobnie lekkomyślnych działań w przyszłości. Wymowne jest wreszcie niezadawanie przez rzeczone środowiska naturalnego, zdawałoby się, w tym temacie pytania, najpełniej zbadanego przed Szkołę Wyboru Publicznego, czy rzekomym „zwierzęcym instynktom” łatwiej ulegają ryzykujący swą fortunę przedsiębiorcy, czy może mogący obciążyć innych kosztami swoich błędów i porażek biurokraci.
Bo gdyby skupić się na tych i im podobnych kwestiach, mogłoby się okazać, że zjawiska takie, jak urzędowe dekretowanie obowiązującego na danym obszarze środka płatniczego, centralne sterowanie stopami procentowymi i podażą pieniądza, oraz wykupywanie bankrutujących rządów i ich klienteli kosztem produktywnych sektorów gospodarki, nie tylko nie mają nic wspólnego z zasadami wolnego rynku, ale też coraz bardziej pogrążają tenże rynek w grzęzawisku inwestycyjnej niepewności, roszczeniowej mentalności i regulacyjnego zniewolenia. Wyartykułowawszy jasno i jednoznacznie podobne wnioski, można by poważnie rozważyć powyższych zjawisk eliminację.
Zamiast tego coraz śmielsze stają się wysuwane przez polityków, a z dawna przewidziane w ramach czarnych scenariuszy przez przezornych komentatorów propozycje, takie jak wprowadzenie na obszarze całej Unii Europejskiej niesławnego podatku Tobina, czasowe zakazy dokonywania krótkiej sprzedaży, oraz powołanie „europejskiego rządu gospodarczego”, a więc dokonanie kolejnego kroku w kierunku fiskalnej centralizacji i etatyzacji już i tak bardzo zaawansowanej na tej drodze Europy. Podobne reakcje wpisują się znakomicie w opisany przez von Misesa proces, w ramach którego podmioty polityczne najpierw powodują problemy gospodarcze poprzez swoje przemocowe ingerencje w swobodne działanie rynku, potem zaś – celem „rozwiązania” tych problemów – jeszcze bardziej owe ingerencje intensyfikują, czego skutkiem jest jeszcze większa intensyfikacja wynikających z nich kłopotów. I nawet gdy w najgłębszej fazie wywołanego w ten sposób kryzysu biurokratyczna machina interwencyjna pada i kurczy się pod ciężarem swoich zobowiązań finansowych, jej rozmiar nigdy nie cofa się do poziomu przedkryzysowego, które to zjawisko historyk gospodarczy Robert Higgs określił jako „efekt zapadki”.
Istnienie powyższych procesów nie ma jednak w sobie nic z logicznej konieczności. Jak dobitnie przekonywał Étienne de La Boétie, urzędnicza i polityczna samowola bierze się w pierwszej kolejności z posłuszeństwa tych, którzy jej ulegają, choćby stanowili oni przeważającą większość. Jeśli tylko owa większość zrozumie, że solidny pieniądz to krwiobieg wolnej i dostatniej gospodarki, zrozumie ona również, że tyczące się go decyzje nie powinny pochodzić od podmiotów nie będących jej częścią. A zrozumiawszy, podejmie działania mające na celu odzyskanie stosownych kompetencji.
24 sierpnia 2011
Labels:
etatyzm,
euro,
frank,
interwencjonizm,
merkantylizm,
spekulacja
Subscribe to:
Posts (Atom)